Типик за Петровденските пости во 2025 година
Петровденските пости, познати и како Апостолски пости, се еден од оние духовни периоди во православната традиција што нè повикуваат на подвиг, молитва и подготовка за празникот на светите апостоли Петар и Павле, кој се слави на 12 јули.
Во 2025 година, според црковниот календар, овие пости ќе започнат на 16 јуни и ќе траат до 12 јули, кога Светата Православна Црква го слави големиот празник Петровден.
Овој пост е подвижен, зависен од датумот на Велигден, кој во 2025 година се падна на 20 април.
Духовна суштина на Петровденските пости
Петровденскиот пост е време на духовна обнова, кога верниците се повикуваат да го следат примерот на светите апостоли Петар и Павле, кои со својата вера и пожртвуваност го проповедале Христовото учење.
Овој пост е помалку строг во споредба со Велигденскиот или Божиќниот, но не е помалку значаен. Тој е можност да се приближиме до Бога преку воздржување од телесни задоволства, молитва и добри дела.
Како што вели народната поговорка: „Постот не е само за стомакот, туку и за душата – кога телото мирува, срцето зборува.“
Се раскажува за еден стар дедо од Охрид, кој секоја година за Петровденските пости одел на риболов кај Билјанините извори.
„Рибата е благослов за постот,“ велел тој, „ама срцето треба да ти е чисто кога ја јадеш!“ И навистина, тој не само што постел, туку и подарувал риба на сиромашните, велејќи дека постот без добрина е како риба без вода – не живее.
Правила за постење
Според православниот типик, Петровденските пости се сметаат за „полесни“ во споредба со Велигденскиот пост. Еве ги основните правила за исхраната во овој период:
– Воздржување од месо, млечни производи и јајца: Основата на постот е растителна храна – зеленчук, овошје, житарици, мешунки и јаткасти плодови. Маслото е дозволено, освен во строгите денови.
– Риба е дозволена: За разлика од Велигденскиот пост, за време на Петровденските пости рибата е дозволена во саботите и неделите, како и за празниците на 24.јуни, 3.јули и на 7.јули.
– Вино и масло: Во деновите кога постот е полесен (понеделник, вторник, четврток и сабота), дозволено е консумирање вино и масло.
Сепак, ден пред Петровден, се препорачува строг пост, освен ако не е сабота или недела, кога се дозволува масло и вино.
– Исклучоци: Бремените жени, болните, децата и оние со здравствени проблеми се ослободени од строгиот пост, но се охрабруваат да постат според своите можности, можеби со воздржување од одредени намирници или со зголемена молитва и добри дела.
„Ако постиш, а си нервозен, подобро јади сирење, ама биди добар!“ – вака велела една баба од Прилеп, потсетувајќи дека постот не е само за храната, туку и за срцето.
Таа секогаш за Петровден правела посна сарма со ориз и праз, а за празниците подготвувала риба печена на жар, велејќи дека „рибата е дар од Бога за постот“.
Практични совети за исхрана
Петровденските пости се можност да се јаде едноставно, но вкусно. Еве неколку идеи за посни јадења што се традиционални во македонската кујна:
7 рецепти за 7 посни јадења: од полнети пиперки и патлиџани, до печен праз и грав
– Посна тава со зеленчук: Пиперки, домати, кромид и модар патлиџан, зачинети со магдонос и босилек.
– Гравче тавче: Без масло во среда и петок, а со малку масло во останатите денови.
– Риба на жар или во фурна: За дозволените денови, печена пастрмка со лимон и билки е вистински празник за непцата.
– Салата од леќа: Леќа со рендан морков, кромид и малку оцет – хранливо и освежително.
9 ПОСНИ ЧОРБЕСТИ ЈАДЕЊА…Која од која повкусна чорбичка…За мерак…
Во едно село во Мариово, за време на Петровденските пости, жените се собирале да месат посен леб и да пеат духовни песни.
Една година, младата невеста Стојна заборавила дека е петок и ставила млеко во лебот. Кога свекрвата го видела, само се насмеала и рекла:
„Нема грев, ама следниот пат моли се пред да замесиш!“ Од тогаш, Стојна секогаш проверувала двапати пред да готви во пост.
Духовни практики
Постот не е само за телото, туку и за душата. Еве неколку препораки за духовно исполнување за време на Петровденските пости:
– Молитва: Редовно читајте молитви, особено оние посветени на светите апостоли Петар и Павле. Едноставна утринска или вечерна молитва може да донесе мир.
– Богослужби: Посетете црква, особено за празниците. Литургијата е можност да се соедините со заедницата.
– Добри дела: Како што вели Светото Писание, „Милостива љубов сакам, а не жртва“ (Матеј 9:13). Помагајте им на оние во потреба – споделете храна, облека или збор на утеха.
– Покајание: Постот е време за исповед и примање Света Причест, за да се очистите од гревовите и да се подготвите за празникот.
6 ПОСНИ ЈАДЕЊА НА ВОДА…без капка масло, а сепак толку вкусни што ќе си ги правите преку цела година…
Зошто постиме?
Петровденските пости нè потсетуваат на апостолите, кои постеле и се молеле додека го ширеле Христовото слово.
Постот е начин да го очистиме телото и умот, да се оддалечиме од световните грижи и да се приближиме до Бога. Како што велел еден свештеник од Битола:
„Постот е како пат кон планина – тешко е додека се качуваш, ама кога ќе стигнеш, глетката ти го исполнува срцето.“
Еднаш, еден младич од Кичево решил да пости за првпат за Петровден. Мислел дека е лесно, па првиот ден јадел само леб и вода.
До третиот ден, гладот го надвладеал, па отишол кај локалниот свештеник да се пожали. Свештеникот му рекол:
„Сине, постот не е натпревар, туку разговор со Бога. Ако си гладен, земи маслинка и благодари!“ Оттогаш, младиот постел со радост, а не со тежина.
ЌЕ ГО ОБОЖАВАТЕ ОВОЈ РЕЦЕПТ…Ослич од рерна…Најлесна и највкусна подготовка…5 рецепти
Петровденските пости во 2025 година се можност да се подготвиме за празникот на светите апостоли Петар и Павле со вера, смирение и љубов.
Овој пост, иако пократок и полесен, е време да се сетиме дека духовниот подвиг е поважен од строгите правила за храна. Како што велат старите: „Постот е клуч за душата, а добрината – врата кон Бога.“
Нека овој пост ви донесе духовен мир и радост, а празникот Петровден нека биде исполнет со благослов и заедништво! Амин.
