Д-р Рајовиќ откри зошто децата се помалку паметни, а објаснувањето ќе ве остави без зборови!
Специјалист по интерна медицина и магистер по неврофизиологија и автор на програмата НТЦ проф.
Д-р Ранко Рајовиќ испрати важни пораки до сите нас, особено до родителите, кога е во прашање правилниот развој на децата и тоа на многу едноставен начин.
Многумина се изненадија кога нагласи дека за развојот на мозокот е многу поважно – движењето, односно физичката активност на детето до пет или шест години, а не учењето и вежбањето за логично размислување.
– Најважниот проблем меѓу децата и родителите денес е промената на средината. Луѓето не сфаќаат колку е важна околината. Порано се сметаше дека генетиката е најважниот фактор за правилен развој на детето и интелигенција.
Сега подеднакво се важни и околината, генетиката и внатрешната мотивација – рече д-р Рајовиќ, а потоа даде еден илустративен пример преку имагинарен експеримент:
– Мама и тато се многу интелигентни и имаат син. А тој син пет години живее во просторија која е сосема празна, бела, нема играчи и никој не комуницира со него. Дали ќе биде како неговите родители? Е, тоа е невозможно. Ниту 30 отсто – објаснува тој.
Тој особено подвлекува дека родителите мора соодветно и брзо да реагираат на интензивните промени во околината, во спротивно, развојот на детето нема да оди во добра насока.
– Генетиката е потенцијал, а развојот на потенцијалот зависи од околината, така што и двата аспекти се подеднакво важни. Околината има силно влијание до петтата или шестата година, кога мозокот интензивно се развива.
Ако има брзи промени, мора да реагираме, во спротивно ќе бидеме во неволја. Наставниците веќе известуваат дека генерациите стануваат се послаби.
Проф. Д-р Ранко Рајовиќ и неговиот тим проучувале што се случува.
– Сега на многу деца им е потребна помош од логопед или друг вид поддршка. Нивниот најголем проблем се моторните вештини, вниманието, концентрацијата, контролата на емоциите. Ова е многу негативен тренд.
Тој најмногу се осврна на контролата на емоциите.
– Мозокот се развива преку движење. Длабоките регии на мозокот се развиваат преку движење. Доколку не се развиени, ќе имаме намалување на некои когнитивни способности, вклучително и контролата на емоциите.
За луѓето беше невообичаено како тоа движењето може да влијае на сето тоа – вели Рајовиќ и продолжува:
– Дете кое долго гледа во екран ги намалило другите длабоки регии во мозокот. Имаме сосема нови појави на мозокот со кои досега не сме се сретнале како стручњаци, тоа е досега непозната за нас патологија.
Губењето на емпатијата е сè поприсутно, а крајно време е да се обрне внимание на црвените аларми.
– Ако детето поминува многу време во виртуелниот свет, како можеме да му помогнеме? Кога детето е надвор, гледаме што правиме, го каниме на ручек, вечера.
И денес родителите мислат дека нивното дете е безбедно кога е физички таму дома, а кога ќе влезат во виртуелниот свет, како да знаеме по која темна улица ќе тргнат.
Нивниот мозок е изложен на голем стрес и опасност неколкупати на ден. Прво се брани, а потоа отрпнува, што е страшно. Тогаш започнува губењето на емпатијата.
Од една страна, не е добро да се исполни секоја желба на детето, а од друга страна, да не се врши огромен притисок врз детето, како и да не се оптоварува со премногу активности.
– Ако нешто е многу конкурентно, тогаш не е добро. Мозокот мора да се развива бавно. Децата треба да го набљудуваат светот околу нив. Со многу активност, импулсите брзо влегуваат во мозокот и наеднаш не му останува време.
Затоа сега имаме проблем што децата не можат да учат повеќе од 10 минути.
Порано имавме 2 важни информации за децата, со развојот на технологијата и појавата на интернетот, сега има река од податоци и вниманието ни е нарушено. Сите способности кај децата се намалуваат.
Со развојот на синапсите во мозокот, најдобрите игри се оние во кои децата се борат да ја одржат својата рамнотежа.
– Губењето на рамнотежа најдобро го активира формирањето на синапсите во мозокот, па затоа е важно детето да биде активно. Скокање, превртување, трчање, тоа им треба.
Погрижете се вашето дете да е вешто и пргаво. Исто така, важно е да почувствува што е досада, бидејќи тогаш треба да размислува и да ја активира својата имагинација, т.е мозочни регии.
И не им ги исполнувајте сите желби, не му давајте стотици подароци. Многу играчки одеднаш не значат ништо.
Туку, кога играчката се очекува. Правата на децата пораснаа толку многу што мораме да ги заштитиме од нив самите – заклучи проф. д-р Ранко Рајовиќ.
