НЕВЕН: Латински: Calendula officinalis l. – asteraceae. ОПИС: Невенот е едногодишно растение со влакнести и разгранети ниски стебленца. Расте до висина од 30 до 60 см. Лисјата се распоредени наизменично на тенките стебленца и влакнести се.
Цветовите се жолтопортокалови, со боја на жолчка од јајце, со дијаметар од 2 до 5 см. Цвета од јуни до септември, односно до првите мразови. Долните листови се топчести, па постепено се стеснуваат во крилеста петелка, а горните ливчиња се ланцетни. Плодовите се завиткани навнатре со различни форми.
Каде можеме да го најдеме невенот? Ова е растение кое зрачи со убавина. Невенот се смета за медитеранско растение, но исто така е широко распространет низ цела Европа. Расте и се одгледува во градините и може да се најде „див“ покрај патиштата и оградите. Сроден е со маргаритката.
Цути континуирано цело лето, па дури и после првите мразови – ако зимата е блага, може дури и да презимува на отворено, а потоа е првата билка што цвета на пролет во градината, а исто така, е и последната билкаа што сè уште цвета наесен во градината.
Дали знаете каков е мирисот на невенот?
Тој е навистина специфичен, не би го нарекле ниту премногу пријатен или непријатен, туку едноставно мирисот на невенот што го има целото растение и е толку специфичен што брзо се врежува во меморијата.
Невенот се користел уште од древни времиња и познат е како драгоцена, лековита билка за која на НМД честопати сме пишувале, но и читателите секогаш имале интересни и позитивни искуства.
Дури, може да се каже дека е едно од најпознатите растенија на западноевропската билна медицина. Се користел како лек за жолтица, ч ума и некои помали заболувања, како што се брада.виците.
Во народната медицина, се користи надворешно за разни кожни болести, исе.ченици, брада.вици и калуси (жуљ), и внатрешно за прекумерно потење, неправилни мен.струални циклуси и заболување на црниот дроб.
Историја, потекло и објаснување за името:
Officinalis значи лековит; calendus – небесно, нешто убаво. Старите народи го ценеле како растение за подмладување или го користеле за украсување на олатрите во нивните храмови, додека други, ги користеле неговите жолто-златни ливчиња за украсување на храната. Во американската граѓанска в ојна, лекарите ги користеле невеновите листови за лекување на отворени р ани.
Патем, невенот е популарно познат како барометар за дожд: ако цвеќињата се затворени наутро, тогаш сигурно ќе врне дожд во текот на денот! Името на растението „невен“ потекнува од изведенки или од глаголот „не венее“.
Кога се бере?
Цветовите од невен се берат во текот на јуни, јули и август. Берба и преработка: цели развиени цвеќиња од невен се берат за време на сончево време и се сушат на топло и проветно место под сенка (за зачувување на природната боја – во спротивно, цветовите од невен се користат и како природна боја во прехранбената индустрија).
Сушењето мора да биде брзо, на температура до 35 степени. Од сувите цветови се одвојуваат венечните ливчиња (латиците) од чашката и уште малку се досушуваат. Од свежите цветови може да се приготви тинктура или маст, а може и мацерат. Листовите се берат поретко. / НМД
Денес, невенот може да се најде во многу готови производи. Облоги, масла, креми, па дури свежите невенови цветови имаат важна примена во дерматологијата за оштетена и иритирана кожа, из.гореници и брада.вици.
Невенот има антиинфламаторно, антисептично и помага во заздравување на р аните. Кога се користи внатрешно, има благо антиконвулзивно и антиинфламаторно дејство.
За надворешна употреба, невенот се користи во форма на маслен мацерат (ал.кохолниот мацерат се нарекува тинктура) при третман на р ани, из.гореници и воспалителни кожни болести, егзема и псоријаза, декубитуси, модринки, спречува појава на лузни итн.
Маслениот мацерат се нанесува на кожата локално, најмалку двапати на ден. Научно е докажано дека терпенските а лкохоли и флавоноидите содржани во невенот униш.туваат разни бактерии, вируси и габи и покрај тоа спречуваат воспаленија. / НМД
За внатрешна употреба, невенот се зема како инфузија (чај) или како тинктура за проблеми со жолчката, б олни гр.чеви, мен-струални грчеви, стомачни или дуоденални улкуси и со цел дијафоретични и диуретични ефекти:
А лкохолен мацерат, т.е. тинктурата се зема во дози до 2 г на ден (како холеретик).
Инфузијата се подготвува од 2 г билка во 250 мл врела вода, по што стои 15 минути и се пие три пати на ден половина час пред оброк. За локално испирање на кожата или гаргарање, може да се користат поголеми концентрации: 4 г билка на 250 мл.
Невенот добро се комбинира со други билки како што се: глуварче, кантарион, гавез, ајдучка трева и слично. Во терапевтски мешавини, маслото од невен често се меша со масло од кантарион, со кое делува синергетски и формира мешавина со многу широки терапевтски својства. Во мешавина од растителни масла, се додава мацерат од невен во количина до 25%.
Фармаколошко дејство на невенот:
Невенот со право може да се нарече „растение за кожа“, затоа што не постои болест на кожата во која невенот не може да помогне, се користи за надворешна или внатрешна употреба во третман на акни, брада.вици, ц исти, чирови, егзема, псоријаза и себореја, хемороиди, херпес зостер, фистули, импетиго, воспаленија на кожата, лупење на кожа, масна кожа, маститис, из.гореници, осип, разни кожни инфекции, уртикарија, р ани (г нојни р ани), р ани кои тешко се лекуваат, кас.нувања и уб.оди од инсекти итн. / НМД
Мацератот од невен (добиен со мацерација во растително масло, ладно цедено нерафинирано, како масло од сусам, маслиново или од макадамија) е апсолутно природен козметик кој ја штити и ја храни подеднакво и младата и зрелата кожа.
Ја омекнува, тонизира и ја навлажнува кожата, поради што е важна состојка во производите за нега на кожата на рацете и телото. Невенот затоа помага буквално кај сите болести, нечистотии, ра-ни и нездрави кожни состојби, како и лимфни заболувања.
МАСЛЕН МАЦЕРАТ
Бојата на маслото од невен ќе зависи од тоа какви цветови ќе користите – портокалови или жолти. Жолтите цветови содржат повеќе ксантофили додека портокаловите содржат повеќе бета-каротен. Неопходно е да се обрати внимание на формата на хербалниот лек во мацератот. / НМД
Најдобра опција е да направите мацерат од самите ливчиња, а втора по ред е да направите мацерат од цели цветни глави. Третата и најлоша опција е доколку сте купиле мешавина од иситнета билка во кој, покрај цветните глави, има и делови од лисјата и стеблата, бидејќи тогаш маслото може да излезе во портокалово-зелена боја.
Цвет од невен мацерат – маслото од невен е навистина една од основните работи што треба да ги имате во домашната аптека. Благодарение на сапонините и тритерпен а лкохолите има благо антиинфламаторно дејство. Ги стимулира процесите на епителизација и регенерација на кожата.
Поради склоноста кон оксидација и многу лесно расипување, се препорачува да се користат постабилни ладно цедени масла – масло од пченични никулци, сончогледово масло, масло од сусам и бадемово масло и веќе потсушени или суви латици од невен. / НМД
Се разбира, можно е да се направи мацерат од свежи цветови, но таквата мацерација е многу понестабилна и затоа се препорачува претходно да се исуши цветот 24 часа за да се отстрани барем дел од влагата и дури потоа да се подготви мацератот.
50 г суви невенови латици или цели цветови ставете ги во стаклена тегла и прелијте ги со 500 мл ладно цедено масло. Затворете ја теглата и оставете ја на ладно и темно место, па протресувајте ја неколку пати на ден.
По три недели мацерација, процедете низ неколку слоеви на газа и маслото складирајте го во темни шишиња. Се чува на ладно и темно место, заштитено од светлина. Мацератот од невен најдобро е да се потроши во рок од шест месеци.
Совет повеќе:
Откако ќе се филтрира маслото од невен низ неколку слоеви на газа, се препорачува да го оставите барем уште 24 часа да се наталожи и потоа уште еднаш да го процедите преку газа во темно шише.
Мацератот се користи локално, колку што е потребно и е дел од многу масти и креми за нега на кожата. За деца до седум години се препорачува разредување на мацератот со еднаква количина со базно масло (1: 1). / НМД
Современата фитотерапија препорачува екстракција со употреба на ладно цедени и нерафинирани базни масла (за среќа, бидејќи некако невенот, пајакот и кожата не ми одат заедно, на крајот на краиштата, пајаците не се многу популарни во последно време). Затоа, обично правам маст со пчелин восок само откако ќе подготвам мацерат од невен.
Облоги од невен се прават на следниов начин:
Потребни состојки: тинктура од невен (tincturae calendulae) 5 ccm, ладна превриена вода (aquae coctae) 250 ccm. Постапка: се мешаат состојките и се става како облога на чир кој се појавил на проширени вени на нозете.
А лкохолен раствор за смирување на воспалението на кожата и непцата се прави со ставање 20 грама сув цвет од невен во 100 мл а лкохол до 70% и оставете 10 дена да отстои. Потоа се процедува и се складира во добро затворено шише.
Масната кожа на лицето се мачка со воден екстракт од невен.
Водниот екстракт се прави со ставање 1 лажица сушени цветови од невен во чаша ладна вода, и вака се остава поклопено преку ноќ. Потоа се процедува и се користи за чистење на кожата на лицето.
Мастата од невен се користи за воспаление, иритација, чирови (фурункули) и брчки на кожата. Се прави од 10-20 грама алкохолен екстракт од невен кој во чиста чинија се меша со 80-90 грама чист медицински вазелин.
Маската од невен се користи за масна кожа и проширени пори на кожата.
Се приготвува на следниот начин: на тенок слој газа се прават отвори за очите, носот и устата. Потоа се натопува во растворот од невен кој се приготвува вака: една голема лажица а лкохолен екстракт од невен се разредува во половина чаша вода и добро се промешува. Потоа маската се става на чисто лице и се остава да делува 20 минути.
Против ќелавост: спречува опаѓање на косата и за нејзин подобар раст: земете 20 грама ситно сечкан корен од подбел (tussilago farfara), 10 грама сув цвет од невен и прелијте со еден литар врела вода. Оставете да се вари 10-15 минути а потоа процедете. Овој топол чај се нанесува на главата двапати неделно. / НМД
За ублажување на симптомите на артериосклероза, се користи чајна мешавина од имела, лист иу цвет од невен, корен од иѓирот, корен и стебленце од пиреј, кора од врба, стебленце валеријана, поголеми количини лист од маточина и мајчина душичка.
При воспаление на јајниците, се користи мешавина од чај од еднакви делови на мајчина душица, овчарска торбичка, лист од капини, лист од невен и лист од лимон. Смесата се сечка и се меша добро.
Во литар зовриена вода ставете 10 грама од мешавината и варете поклопено половина минута. Кога чајот ќе се олади, процедете го и додајете 6 лажици мед. Пијте по 100 мл чај 3 пати на ден пред и после јадење. Преостанатата количина од 400 мл пијте ја помеѓу оброците, наместо вода, со малку свеж сок од лимон. / НМД
Маст од невен:
Откако ќе се подготви мацератот од невен, многу брзо се приготв ува маста. За приготвување на маста може да се користи бел, прочистен и жолт, нерафиниран пчелин восок (Cera alba и Cera flava), што е лесно да се добие во продавниците за опрема за пчеларство.
Растворете 30 г мацерат и 4 г пчелин восок (јас обично користам нерафиниран, жолт) во малку загреана водена бања. Заради големата нестабилност на мацератите од невен, важно е бањата да се загрева до максимум 70˙степени.
Откако восокот ќе се стопи, складирајте ја маста во соодбетен сад во кој ќе се олади. Маста се користи по потреба, не треба да се чува во фрижидер, може да стои на ладно и темно место и најдобро е да се потроши во рок од три до четири месеци. / НМД
СОВЕТ: Мастата од невен најдобро е да се чува во стаклена козметичка тегла. Во литературата се наведени неколку рецепти со невен кои датираат од 11 и 12 век, а во традиционалната медицина сè уште се користи во форма на масти од кои најчеста основа за правење е свинската маст (Adeps Suillus).
Невенова маст за рани:
Во сад, на тивок оган, измешајте една шолјичка сок од свежо исцеден лист и цвет со две шолјички несолена домашна маст. Кога ќе се олади и стегне, ставете ја мастата на ленено платно, намачкајте ја раната или чирот, покријте ја со малку памук и фиксирајте со завој или фластер. / НМД
Невенова маст 2:
Друг начин за подготовка на маст од невен: ставете три полни раце свеж цвет во еден литар несолена свинска маст, оставете да врие околу 10 минути на околу 90 степени, процедете ја смесата преку ленено платно во соодветни садови. Може да се користи путер наместо маст.
Особено е пофален путерот од козјо млеко за правење на „путер од невен“, кој народната медицина го користи за лекување на сите долготрајни г нојни и м алигни ра-ни и чирови. / НМД
Чај од невен: Како се подготвува чајот од невен и зошто се користи?
Едно до два невенови цветови се ставаат во чаша со врела вода. Се поклопува и после 10-15 минути се пие. Се препорачува да се пијат две или три чаши на ден, а може да се заслади со мед.
Чајот се користи за регулирање на мен.струацијата и олеснување на гр.чевите во мен.струалниот циклус. Се пие една недела пред очекуваниот почеток на мен.струацијата и продолжува да се пие во текот на мен.струацијата.
Благодарение на многуте активни состојки, невенот делува против бактериите, особено оние на кожата. Исто така, го спречува развојот на габи.
Невенот ја стимулира циркулацијата на кр-вта и создавањето на нови клетки, па затоа се користи за лекување на р ани. Се користи надворешно за л узни, венски воспаленија, хемороиди и кожни болести. Исто така се користи надворешно за акни, брада.вици, чирови, егзема и смр.знатини.
Чајот од невен е корисен за проблеми со желудникот, чир на желудник и црева, бидејќи неговото дејство е корисно за обнова на слузокожата. Ја прочистува кр-вта, затоа е погодна за сезонска терапија за чистење. / НМД
ПРИМЕНА на невенот:
Невенот во третманот на надворешни и внатрешни болести делува така што: ја зголемува екскрецијата на урина, ги смирува гр.чевите (цревата, желудникот и мазните мускули), го балансира мен.струалниот циклус, б олни и испукани брада.вици за време на доењето, осип од пелени,
Потоа, третира нер.вни заболувања, третира б олести на внатрешните органи на желудникот, црниот дроб и жолчката, се користи за разни плакнења однадвор и одвнатре, за по.вреди, воспаленија и инфекции, декубитуси и м одринки, има многу лековито дејство во лекувањето на венски болести,
Исто така, има антикан.церогено дејство и тоа на р ани на кожата, матката, желудникот и грлото… го зајакнува имунолошкиот систем, во артериосклероза на кр.вните садови на мозокот, воспаление на непцата, халукс валгус (деформација на палецот), р ани кои тешко се лекуваат,
Меѓу другото, смирува гастритис, состојби поврзани со појава на чирови на желудник, поттикнува потење, смирува хронична б олка во стомакот, дејствува на жолчното кесе и жолчните канали.
Во форма на крем или маст се користи против чирови на нозете, проширени вени и модринки. За тинејџери со проблематична кожа, невенот е корисен лек кога се меша во крем или се користи во друга форма.
Невенот е лековито растение, ја храни и омекнува иритираната и сува кожа, ја чисти нечистата и масна кожа, ги затвора зголемените пори и ги отстранува пегите. Невенот има анти-бактериски, антисептички и антиинфламаторни ефекти. Се користи во многу креми, а се подготвува и како тинктура, маст, масло, чај.
Ливчињата содржат есенцијално масло, а може да се користи и целото растение, без коренот. Чајот од невеновите латици, како и маста од латици и лисја, многумина го сметаат за чудесен лек. Античките Египќани го ценеле невенот како растение за подмладување.
Се користи и при готвење – лисјата и латиците се јадат, а латиците додадени во храната се користат како замена за шафранот. Исто така се користи како природна боја. Честопати се сади помеѓу компирот како заштита од компировата златица.
Хемиски состав:
Хемиско – фармакопејски состав: есенцијално масло, тритерпен гликозиди и тритерпен агликони, каротеноиди, флавоноиди, горчливи материи.
Лековита содржина: календулин, каротеноиди, албумин, ликопен, флавоноиди, органски киселини: јаболко, салицилна, палмитинска, волоксантин, цитроксантин, рубиксантин, смоли, жолто мастило, шеќер, протеини, ензими, гума, фитостерол, калциум, сулфур, витамин А каротеноид , есенцијално масло кое содржи сесквитерпен оксиди.
Билката, меѓу другото, содржи многу тритерпени: амирин, арнидиол, фарадиол. Содржи 2-5% сапонозид.
