Симптомите на ревматизам најпрво се појавуваат како б олки во зглобовите, а оваа болест може да доведе до инва-лидитет. Ревматологот ја објасни разликата помеѓу воспалителната и деге-неративната форма на болеста.
„Дури три четвртини од луѓето на Балканот боледуваат од некој облик на ревматизам, а најголем број од нив се на возраст од 18 до 65 години. Заблуда е дека ова болест е „резервирана“ само за постари лица.
Ревматските заболувања се една од главните причини за инва-лидитет и предвремено пензионирање. Постојат повеќе видови, а причини или фактори кои придонесуваат за нивна појава може да биде прекумерната те-жината, недоволната орална хигиена или пу-шењето, објасни д-р Предраг Остојиќ, ревматологот.
Не секоја б олка е ревматска, а важно е да се разликува воспалителната форма на болеста од деге-неративната, рече докторот и ја објасни разликата.
„Кај нас ‘ревматизам‘ се нарекува секаков вид на б олка во зглобот, коските или мускулите, но има десетици болести. Воспалителната, или артритисот, е најсериозната форма, но и најретка. Најсериозен облик е затоа што доведува до ош-тетување, дефор-митет и одреден степен на инва-лидност“, објасни тој.
Д егенеративните болести, односно „рас-паѓањето“ на зглобовите и ‘рскавицата се резултат на стареењето и „трошењето“ на нашиот организам, па затоа се почести кај постарите лица. Сепак, тоа не значи дека не можат да се јават многу порано.
„Но, првите проблеми можат да почнат уште на 35 години, тоа се б олки во зглобовите, деге-неративен ревматизам, а за овој вид е карактеристично тоа што б олките се јавуваат при движење. Тие се сè поизразени при активности, а најизразените проблеми се јавуваат навечер и поради тоа го ре-метат сонот“, објасни докторот.
Кај воспалителните видови, кога б олката се јавува независно од движењето, па-циентите се жалат и додека се во мирување, бидејќи тогаш б олката станува сè поизразена. Додека лежите, во текот на ноќта, се будите… Отокот, тополиот зглоб на допир се знаци дека нешто се случува и мора да одите на лекар.
Кој е првиот знак дека нешто не е во ред и што можеме да направиме? „Б олката е првиот знак, секогаш кога па-циентот има б олки, тоа значи дека има едно од ревматските заболувања. Кај хроничниот артритис важно е што поскоро да се дијагностицира и да се започне со лекување.
Ненадејни, ноќни б олки во малите коски и зглобовите на раката или стапалото, утринска вкочанетост, понекогаш на па-циентот му се потребни и неколку часа за да ги разработи зглобовите, како да зарѓале, не можат ни ту-паница да формираат… Избраниот лекар одлучува за преглед на ревматолог“, објасни тој.
Д егенеративниот ревматизам започнува постепено, но се јавува и како б олка и вкочанетост. „Важно е да се знае дека генетиката игра улога во развојот на ваквата болест, но и оптоварувањето, особено на колената зглобовите, колковите, долниот дел на грбот. Голема улога игра и прекумерната те-жина, мора да ја намалиме и редовно да вежбаме за да се зајакнат околните мускули“, објасни докторот.
Кои физички активности или диета се препорачуваат? Дали правиме некаква грешка и дали промената на животниот стил е различна за воспалителните и дегенеративните форми на болеста?
„Кај воспалителните, како што е ревматоидниот артритис, ло-шата орална хигиена може да биде фактор. Бактериите кои предизвикуваат периодонтитис се полоши. Па-циентите кои пу-шат имаат потешки форми на б олеста бидејќи анти-ЦЦП се создаваат во белите дробови и тоа во поголема мера кај пу-шачите. Студиите во САД покажуваат дека д ебелите жени имаат поголема веројатност да имаат потешки форми“, рече тој.
Кај дегенеративните, намалувањето на те-жината и физичката активност се исто така фактори, но д-р Остојиќ подвлече дека преголемата активност може да ја влоши состојбата.
„‘Рскавицата што ги обложува зглобовите а која про-паѓа, потребно и е движење затоа што нема свои кр-вни садови што ќе ја хранат. Движењето и вежбањето се важни, но ако интензивно ги оптоваруваме зглобовите како професионални спортисти, деге-неративниот ревматизам ќе се развие побрзо“, предупреди тој.
Каква физичка активност се препорачува, има ли ограничувања?
„Умерено и рекреативно, сакам да им кажувам на па-циентите дека самиот зглоб кажува колку му е угодно. Слушајте го вашето тело. Што се однесува до спортот, најмали греш-ки ќе направите со водените активности. Пливање, аквабик, кога телото најлесно го совладува оптеретувањето. На сите па-циенти им препорачуваме да пливаат, доколку имаат болест на коленото, не им се советува да се движат на нерамен терен или да возат велосипед“, рече тој.
Дали жените се разболуваат почесто?
„За жал, точно е дека хроничниот артритис е околу четирипати почест од мажите. Кога зборуваме за автоимуни болести, познато е дека хормоналниот статус игра важна улога во нивниот развој. Естрогенот, пролактинот, директно ги стимулираат автоимуните клетки, па затоа од овие болести најчесто заболуваат жените, во генеративниот период“, објасни докторот.
Иако овие болести се јавуваат кај работоспособната, возрасна популација, понекогаш ги пого-дуваат дури и бебињата, рече ревматологот и го даде примерот на најмладиот пациент за кој знае.
„Најмладиот што го знам, за жал, сè уште е бебе. Има само шест месеци, тогаш тоа е автоимуна, генетски предиспонирана болест која најчесто се активира од виryc. Не може да се предвиди, може да се случи на најрана возраст “, рече тој.
