Оваа многу лековита билка се одгледува најмногу поради неговиот лековит корен, но и за украсниот жолт цвет. Се размножува брзо, па затоа месец Октомври е најпогоден за откопување и сладење во неговиот вкус. Исто како компирот, може да се најде бел и црвен корен, иако белиот е најчесто одгледуван, а за црвениот велат дека за нијанса е повкусен.
Порано за луѓето ова беше непознато растение, но сега дури и во Македонија има луѓе кои го одгледуваат за лек и храна. Оваа билка која наликува на компир стана вистински кулинарски хит изминативе неколку години, а причината за тоа се нејзините лековити својства.
Латинското име на оваа билка Helianthus tuberosus. Позната е исто така како ерусалимска артичока или див компир. Во Кина се нарекува јанг џијанг и во традиционалната медицина коренот и листот се користат како лек. Лековита е кога се користи како храна а се употребува и во фармацевтската индустрија.
Оваа билка е препознатлива по високите стебленца и големите жолти цветови, сака песокливо тло, а добро поднесува и неповолни услови. Преживува суша, но и ниски температури до -30 степени. Сака влага, но не се препорачува да се сади на места каде претходно се садело сончоглед или се’ уште расте. Може да се сади во доцна есен или на почетокот од пролетта.
Овој необичен зеленчук исто така има ниска калорична вредност. На 100 грама чичока содржи околу 73 калории, што ја прави идеална намирница за борба против вишокот калории. Исто така, таа е одличен избор за луѓе кои имаат нарушена цревна флора и лоша дигестија. Чичоката ќе им го реши овој проблем за кратко време.
Чичоката е богата со витамини и минерали
Содржи доста калиум кој е важен за контролирање на крвниот притисок, за регулирање на функционирањето на срцевиот мускул и на целото срце, ја регулира водата во телото и преносот на нервни импулси, како и фосфорот кој е важен за здравјето на забите и коските. Само половина шолја свежи чичоки задоволува 20% дневни потреби за калиум.
За разлика од компирот не содржи скроб. Богата е со инулин кој не доведува до зголемување на нивото на шеќер и инсулин во крвта, па претставува одлична храна за дијабетичарите.
Чичоките може да се консумираат варени, печени или сирови, иако е најдобро кога се сирови, тенко изрендени во салата со мешан зеленчук. Исто така, може да се користи како замена за друг зеленчук, како на пример варен или печен компир кој најчесто се користи како прилог со главното јадење.
Чичоката има ниска калорична вредност и многу нитриенти. Содржи натриум, калиум, фосфор, калциум, железо и магнезиум, а витамини А, Б, Ц и Д, како и есенцијални аминокиселини. Сепак, најважната состојка е инулин, полисахаридот кој всушност е пробиотик и го стимулира развојот на добрите бактерии во цревата.
Чичоката е добра и за лица кои патат од кардиоваскуларни болести, бидејќи придонесува за генерално намалување на холестеролот во крвта. Воедно ја јакне крвта и помага при анемии и останати болести на крвта и крвните садови.
Се смета дека претставува одличен природен афродизијак.
Ова се лековитите моќи на чичоката:
-го јакне имунитетот
-го јакне либидото
-ја зголемува плодноста
-го намалува ризикот од стерилитет
-ја поттикнува потенцијата
-има антибактериско и антиоксидативно дејство
-претставува природен диуретик
-може да се користи за превенција од алергии
-помага при остеопороза
-го регулира крвниот притисок
-го подобрува здравјето на срцето (високо ниво на калиум)
-одлично за здравјето на цревата
Како се јаде чичоката:
За разлика од компирот, чичоката може да се јаде сирова. Поточно, не е потребно термички да се обработува. Може да ја приготвувате во вид на салати или да ја готвите во вид на супи, вариво, како прилог…
КАКО СЕ КОРИСТИ
Иако може да се консумираат сирови, чичоките може да се сервираат во вид на супа или салата.
Супа од чичока:
4 чичоки
2 моркови
1 корен од морков со лист
150 г варен компир
1 лажица безглутенско брашно
3 лажици маслиново масло
Сол по вкус
Постапка:
Исечкајте ги морковите и магдоносот на коцки, испечете ги на маслиново масло и додадете брашно и литар солена вода кога зеленчукот ќе потемне. Во меѓувреме излупете ги чичоките, исечете ги на коцки и додадете го другиот зеленчук.
Кога чичоката ќе омекне, додадете го компирот исечкан на коцки, промешајте и украсете со сечкан лист од магдонос.
САЛАТА ОД ЧИЧОКА
500 г јаболка
500 г чичоки
1 портокал – сок
Маслиново масло
Постапка:
Излупете ги јаболката и чичоката, па потоа изрендајте. Прелијте со сок од портокал и додадете лажица маслиново масло. Убаво промешајте.
