Зошто не си легнат на спиење?
Иако е доцна, уморни сте и свесни дека веќе е време за спиење, сепак одбивате да легнете.
Продолжувате да гледате видеа на телефонот, да следите серии или филмови до доцна во ноќта — понекогаш и до 3 часот наутро — иако знаете дека во 7 часот веќе треба да станете и да одите на работа.
Овој феномен, кој психолозите специјалисти за спиење го нарекуваат „одмаздничко одложување на спиењето“, не е резултат на слаб карактер или недисциплина, туку еден вид психолошки отпор.
Вашиот мозок се изборува за автономија која недостига во текот на денот. Работниот ден му припаѓа на работодавачот, а остатокот од времето го одземаат обврските кон другите.
Ноќта е единствениот простор кој целосно ви припаѓа вам. Токму затоа мозокот одбива да се откаже од тоа драгоцено време, дури и по цена на спиењето кое очајно му е потребно на телото.
Одмаздата, всушност, не е упатена против спиењето, туку против чувството дека немате контрола врз сопствениот живот.
Доцното останување будни создава впечаток на конечно ослободување, на лична слобода — иако практично претставува самосаботирање.
Што може да помогне?
1. Обезбедете време само за себе во текот на денот
Создадете барем 30 минути кои ќе бидат посветени исклучиво на вас. Тоа може да биде пауза за ручек, краток предах во автомобилот, тивко утринско кафе или краток одмор без обврски и без туѓи барања.
Кога мозокот ќе добие јасна порака дека во текот на денот сте имале „време за себе“, потребата од ноќна одмазда значително ќе се намали.
2. Наметнете „аларм за последна одмазда“
Поставете аларм — на пример во 23:00 часот — кој ќе означи крај на хаотичните активности.
По овој сигнал, можете да останете будни уште малку, но преминете на нешто смирувачко: читање книга, релаксирачка музика, длабоко дишење или лесно истегнување.
Ова му помага на мозокот постепено да се префрли во состојба на одмор.
3. Ако веќе го жртвувате спиењето, направете го времето да вреди
Доколку свесно одлучите да си дозволите дополнителен час будност, барем искористете го на начин кој навистина ви носи корист или задоволство — креативност, учење, планирање, читање, уживање во нешто смислено.
Безсвесното скролање по социјални мрежи ретко носи вистинско чувство на исполнетост.
4. Кога дневната автономија ќе се врати, ноќната одмазда исчезнува
Откако ќе воспоставите навика да имате сопствено време преку ден, менталната потреба да останете будни до 3 часот наутро автоматски ќе избледи.
Мозокот повеќе нема да се бунтува — затоа што веќе ќе ја добива слободата која му е потребна.
