Зошто би умрел човек ако во неговата градина расте жалфија?
Овој горчлив, но неверојатно ароматичен подарок на природата со векови важи за вистински домашен лек.
Жалфијата е една од најценетите лековити билки во традиционалната медицина.
Родена во медитеранскиот појас, но одамна одомаќена ширум светот, оваа билка со своите кадифени зеленикаво-сиви листови плени и со изгледот и со мирисот.
Кога ќе се протријат листовите меѓу прстите, тие ослободуваат интензивна, чиста и речиси свечена арома — мирис кој веднаш асоцира на здравје, свежина и лековитост.
Иако најдобро расте на топло сонце и суви почви, жалфијата одлично успева и во континенталните предели. Ние, како што велат старите билкари, сме навистина среќни што воопшто ја имаме „при рака“, пишува НМД.
Жалфијата низ историјата
Пред откритието на антибиотиците, жалфијата била една од најкористените билки за лекување на воспаленија, кашлица, белодробни заболувања, па дури и туберкулоза. Не случајно во Средниот век се родила познатата латинска изрека:
„Cur moriatur homo, cui Salvia crescit in horto?“
„Зошто би умрел човек, кому жалфија му расте во градината?“
Оваа реченица не е само поетска метафора — тоа е одраз на огромната доверба што народната медицина ја имала (и сè уште ја има) кон оваа билка.
Најпознати лековити својства
1. Антибактериско и антиинфламаторно дејство
Жалфијата содржи етерично масло богато со активни компоненти, од кои најпознат е тујонот. Во мали количини тој делува антисептички и антиинфламаторно. Поради тоа, чајот од жалфија е традиционален лек за:
• воспалено грло и крајници,
• афти во усната празнина,
• гингивит и проблеми со непцата,
• непријатен здив.
Не случајно, жалфијата е чест природен додаток во пастите за заби и раствори за плакнење.
2. Против потење
Жалфијата е меѓу ретките билки што го намалуваат потењето. Често се препорачува кај:
• ноќно потење,
• обилно потење на стапалата,
• топлотни удари во менопауза.
Се смета дека делува на автономниот нервен систем, смирувајќи ги прекумерните реакции на потните жлезди.
3. Помош во менопауза
Кај жените во менопауза, жалфијата е позната како природен регулатор кој може да помогне во:
• намалување на топлотните удари,
• подобра хормонална рамнотежа,
• стабилизирање на расположението.
4. За варење и концентрација
Чајот од жалфија се пие и при:
• надуеност,
• слабо варење,
• чувство на тежина.
Во народната медицина се вели дека жалфијата „го буди умот“. Билкарите ја препорачуваат при замор, пад на концентрација и потреба од ментална јасност.
5. Моќен антиоксиданс
Листовите на жалфијата се богати со природни антиоксиданси кои го штитат организмот од оксидативен стрес. Затоа често се користи и во козметиката — за тонирање на кожа, балансирање на маснотии и освежување на тенот.
Како се користи жалфијата?
Чај од жалфија
• Еден лист (или 1 мала лажичка суви листови)
• 200 ml врела вода
• Поклопете и оставете 10 минути
Се пие или се користи за гаргара.
Препорачана дневна доза: 2 чаши.
Не подолго од 2 недели.
Не се препорачува за бремени и доилки.
Тинктура
• 20 g сечкани листови
• 100 ml 70% алкохол
• Одстојува 1 месец на топло место
Се процедува и се пие 10–15 капки во вода, сок или чај, 3 пати дневно.
Етерично масло
Добиено со дестилација на растението во цвет.
Содржи тујон, кој во високи концентрации може да биде токсичен, па затоа не се консумира орално без стручна препорака. Се користи надворешно, разредено со базно масло.
Мал интересен факт
Римјаните ја сметале жалфијата за света билка. Бербата се вршела со специјален ритуал: берачите носеле бела облека, нудејќи симболични приноси на боговите — за да се „заслужи“ лековитата моќ на растението.
