Зголемениот холестерол е еден од главните винoвници за развој на кардиоваскуларни заболувања. Каква храна треба да јадат луѓето кои имаат високо ниво на масти, што им е дозволено да конcyмираат во умерени количини (максимум двапати неделно), а кои намирници никако не се препорачуваат, во емисијата „РТС ординација“ објасни проф. д-р Верослава Станковиќ, специјалист за исхрана на здрави и болни.
Така, една од препорачаните намирници за висок холестерол е интегралниот ориз, а д-р Верослава објасни зошто е тоа така:
„Интегралниот ориз има диетални влакна, кои се многу важни кога станува збор за лекување на покачен холестерол, бидејќи го врзува вишокот маснотии и јаглехидратите. Диететските влакна не се варат во организмот и како такви се излачуваат од телото. А, заедно со нив се ocлободуваме од вишокот маснотии или шеќер што го внесуваме преку храната“.
Диететските влакна се наоѓаат во лушпата на овошјето и зеленчукот, интегралните житарици и јаткастите плодови. Значи, кога станува збор за леб, житарици и нивни замени, не треба да се користи бел леб, лиснато тесто, грицки, корнфлекс, тестенини со јајца, додека пак, компирите се издвоени како „непожелни“ во следните форми – пире, печен во маст или многу масло и прежен, бидејќи компирот има својство да впива многу маснотија во себе.
Од „народните лекови“ за намалување на холестеролот, д-р Стаменковиќ препорачува многу едноставна комбинација – јогурт и сусам.
„Силно го препорачувам, многу е ефикасен. Се пие 40 дена и потоа вредностите делумно се намалуваат. Се разбира, ова со адекватна исхрана за висок холестерол. Не можете да јадете само јогурт и сусам и да очекувате дека маснотиите сами по себе ќе се намалат, мора и остатокот од исхраната да го регулирате.“
Дали компирот е воопшто добар?
„Кога компирите се печени без маснотија, варени и разладени, може да се јадат, бидејќи скробот кога ќе се олади добива функција на диетални влакна. Тогаш гликемискиот индекс на компирот се намалува, нема да го подигне шеќерот, нема да влијае на триглицеридите“.
Масти во млечните производи
Докторката објасни и кои видови млечни производи не се препорачуваат, а тоа се: полномасно млеко и јогурт, кисело млеко со висок процент на маснотии, топени полномасни сирења, павлака, кајмак, млечни намази и шлаг. Дозволената храна од оваа група вклучува млеко и јогурт до 2,8 отсто мм и полумасни сирења до 35 отсто мм.
Она што е вечна дилема за повеќето луѓе кои се грижат за холестеролот е дали е подобро да земаат производи кои имаат еден процент или се целосно без млечни масти.
„Кога ќе се отстранат млечните масти, тогаш добиваме невкусен производ. Во тој случај мора да се додаваат јаглехидрати за да се постигне одредена калориска вредност, односно, за да се постигне густина се додава скроб, што всушност е шеќер. Значи практично имаме јаглехидратна б oмба. Процентот од 2,8 мм е во ред, нема да влијае на холестеролот“.
Докторката предупреди и за храната што најмногу ја купуваат на пазарите, а тоа е домашното овчо млеко, чиј процент на млечна маст се искачува на шест проценти.
Кое месо е најлошо?
Од месо, месни производи, јајца и риба, во групата на дозволени спаѓаат: бело пилешко, мисиркино и риба – скуша, сардина, туна, харинга, лосос и ослич, додека оние кои имаат проблеми со висок холестерол не треба да јадат жолчки од јајце, туку само белки. Забpaнетата храна вклучува црвено месо (во оваа група спаѓаат и батаците и карабатакот), месните производи (салама, чварки, сланина), како и отпадоци.
На прашањето колку месото е одговорно за скокот на холестеролот, д-р Верослава вели:
„Зависи какво месо се користи. Тоа може да се случи, но само доколку месото е масно свинско, бидејќи ова месо е значаен извор на заситени масни киселини. Преживарите имаат високи транс-масни киселини. Сепак, се покажа дека овие транс масни киселини, кои се природно создадени, се сосема различни од оние што се создаваат вештачки. Како на пример, маргаринот кој многу често се користи за правење колачи и печива (лиснато тесто)“.
Кога станува збор за овошјето и зеленчукот, ништо од оваа група на намирници не е забpaнето, само се препорачува ограничување на внесот на јаткасти плодови (до 30 г трипати неделно) и намален внес на цедени овошни сокови. Две овошја во текот на денот, односно 200 г ситно бобесто овошје е сосема доволно за возрасни, додека за деца количината е нешто поголема – 300 г.
Од масла забранети се caлo/лој, тврдите маргарини (оние кои се користат за правење колачи и колачи), како и мајонезот.
„Комбинацијата од маслиново масло и лимон, во раните утрински часови кога се зема, може да го намали холестеролот. Тој е еден од ефикасните „природни лекови“ кој делува на црниот дроб. Со чистење на црниот дроб, всушност се подобрува неговиот метаболизам и на тој начин се спречува создавањето на вишок холестерол“, заклучи д-р Стаменковиќ.
