Црвена мртва коприва (Велигденче)…
Скриен бисер кој го гледате насекаде, но не ја знаете неговата лековита моќ
Црвената мртва коприва (Lamium purpureum), позната во Македонија како една од билките наречени „Велигденче“ или „пурпурна коприва“, е растение кое често се занемарува и се смета за обичен плевел.
Во други словенски земји, како Србија, Хрватска и Словенија, таа е позната под слични имиња, на пример „мртва копривка“ или „пурпурна копривка“.
Ова скромно растение од семејството на усноцветните (Lamiaceae), со своите карактеристични пурпурни лисја и нежни цветови, расте изобилно во градини, полиња и покрај патишта, пишува НМД.
Потекнува од Европа и Азија, но денес е распространето ширум светот, носејќи со себе богатство од лековити, кулинарни и еколошки придобивки.
Македонскиот фолклор ја споменува Црвената мртва коприва како растение со заштитна моќ.
Во некои региони се верувало дека нејзините цветови, собрани наутро, можат да го „смират духот“ и да донесат мир во домот.
Еден стар македонски обичај вели: „Коприва црвена, ама душа жива – земи ја во рака, па болка не фаќа.“
Научните истражувања, пак, ја потврдуваат нејзината вредност. Според студија објавена во Journal of Ethnopharmacology (2018), Црвената мртва коприва содржи флавоноиди и антиоксиданси кои делуваат противвоспалително и антимикробно, што ја прави значајна во традиционалната медицина.
Интересен факт е дека името „мртва“ коприва доаѓа од нејзините меки, нежежливи лисја, за разлика од обичната коприва (Urtica dioica), која предизвикува иритација.
Оваа особеност ја прави Црвената мртва коприва безбедна за допир и лесна за употреба.
Во овој текст ќе ги истражиме многубројните придобивки на Црвената мртва коприва, нејзините традиционални и современи употреби, како и начините за безбедно вклучување во секојдневниот живот, пишува НМД.
30 придобивки на Црвената мртва коприва
1. Го поддржува здравјето на црниот дроб – Помага во детоксикација на црниот дроб.
2. Го подобрува крвотокот – Го зајакнува срцето и ја подобрува циркулацијата.
3. Ги смирува изгорениците – Локалната примена помага при мали изгореници и сончеви изгореници.
4. Противвоспалителни својства – Ефикасно го намалува воспалението и ја смирува иритираната кожа.
5. Природен извор на влакна – Лисјата се богати со влакна, што го поддржуваат варењето.
6. Го поддржува здравјето на бубрезите – Спречува создавање камења во бубрезите.
7. Ги ублажува главоболките – Чајот од Црвена мртва коприва помага при тензични главоболки.
8. Го подобрува сонот – Чаевите од растението промовираат квалитетен сон.
9. Кулинарска примена – Лисјата се додаваат во салати, супи и смути.
10. Го зајакнува имунитетот – Богата со антиоксиданси кои го штитат организмот.
11. Извор на витамини и минерали – Содржи витамин Ц, железо и флавоноиди.
12. Привлекува опрашувачи – Цветовите се важен извор на нектар за пчелите.
13. Го поттикнува растот на косата – Инфузиите ги зајакнуваат корените на косата.
14. Ги ублажува менструалните болки – Помага при болки за време на менструација.
15. Ги намалува болките во зглобовите – Противвоспалителните својства помагаат при непријатност во зглобовите.
16. Го смирува болното грло – Чајот делува смирувачки на грлото.
17. Природно ѓубриво – Служи како хранлив додаток за градините.
18. Го зголемува нивото на енергија – Лисјата богати со хранливи материи помагаат против замор.
19. Помага при треска – Се користи во традиционални лекови за намалување на температурата.
20. Го подобрува здравјето на кожата – Инфузиите помагаат при акни и осипи.
21. Го олеснува варењето – Традиционално се користи за здраво варење и против подуеност.
22. Диуретични ефекти – Го поттикнува исфрлањето на вишокот вода и токсини.
23. Антимикробни својства – Се бори против бактерии и патогени.
24. Ги ублажува алергиите – Природно ги намалува симптомите на сезонски алергии.
25. Го поддржува респираторното здравје – Помага при настинки и синусни инфекции.
26. Природен антихистаминик – Ги ублажува алергиските реакции.
27. Го забрзува заздравувањето на раните – Како облога помага при мали посекотини.
28. Го намалува стресот – Има смирувачки ефекти за релаксација.
29. Го поддржува здравјето на очите – Содржи соединенија корисни за видот, пишува НМД.
30. Помага при регулирање на тежината – Нискокалорично растение богато со хранливи материи.
Домашна употреба на Црвената мртва коприва
– Хербален чај: Исушените лисја се преливаат со врела вода за хранлив и смирувачки чај.
– Облога: Свежите лисја се гмечат и се нанесуваат на рани, изгореници или воспалени места.
– Инфузирано масло: Се прави масло за надворешна употреба при кожни проблеми.
– Состојка за салата: Младите лисја се додаваат во пролетни салати.
– Додаток за компост: Растението се додава во компост за органско збогатување, пишува НМД.
Како да се подготви и користи Црвената мртва коприва
– Берење: Собирајте ги лисјата, цветовите и стеблата од чисти, нетретирани површини.
– Сушење: Распрострете ги деловите од растението на чиста површина во засенчено место.
– Складирање: Чувајте ги исушените делови во херметички сад на ладно и темно место, пишува НМД.
– Употреба: Користете за чаеви, надворешни облоги или во кулинарски рецепти.
Предупредување: Правилна идентификација на Црвената мртва коприва
Иако Црвената мртва коприва е безбедна и корисна, важно е да се разликува од слични растенија кои може да бидат помалку пожелни или штетни.
На пример, може да се помеша со Lamium amplexicaule (позната како „обична коприва“) или со жежливата коприва (Urtica dioica). Иако овие растенија не се токсични, тие имаат различни својства и намени.
Клучни карактеристики за идентификација на Црвената мртва коприва вклучуваат:
– Лисја: Во форма на срце, со пурпурна нијанса на врвот.
– Цветови: Мали, розово-пурпурни, тубуларни.
– Стебло: Четириаголно, типично за семејството на усноцветни.
– Текстура: Лисјата се меки и не предизвикуваат иритација.
При собирање диви растенија, потребна е претпазливост. Консултирајте се со локален експерт или користете веродостоен водич за растенија за да ја потврдите идентификацијата пред употреба.
Црвената мртва коприва е извонредно растение со бројни здравствени и еколошки придобивки, пишува НМД.
Без разлика дали се користи во чаеви, облоги или како кулинарска состојка, оваа разновидна билка заслужува место во вашата природна аптека.
Сепак, овој текст е наменет само за информативни цели. Пред употреба на диви растенија за здравствени цели, консултирајте се со квалификуван хербалист, ботаничар или медицински стручњак.
Правилната идентификација и одговорната употреба се клучни за безбедност и ефикасност. Истражете ги придобивките на Црвената мртва коприва, но правете го тоа со внимание и информираност!
