5 намирници што никогаш не треба да ги јадете навечер: Зголемуваат ризик од мозочен удар додека спиете. „Она што ќе го изедете пред спиење, може да биде вашата последна вечера…“
Како што старееме, она што го јадеме после зајдисонце не е „обичен оброк“ – тоа е директна порака до нашето срце и мозок.
Нутриционистите сè погласно предупредуваат: вечерните навики можат да го зголемат ризикот од мозочен удар токму во периодот кога најмалку сме свесни – за време на спиењето.
Причината е едноставна: додека ние одмораме, организмот сè уште се бори со храната што сме ја изеле неколку часа претходно.
Некои намирници го тераат кардиоваскуларниот систем да работи побрзо, потешко и под поголем притисок – што е најлоша можна комбинација за постари лица и за оние со хипертензија, висок холестерол или дијабетес.
Токму затоа, експертите постојано потенцираат дека пет групи намирници значително го оптоваруваат мозокот ако се јадат навечер.
Иако изгледаат безопасно, тие предизвикуваат ризични физиолошки реакции во текот на ноќта – од нагло покачување на притисок, до стеснување на крвните садови и пореметувања на срцевиот ритам.
Во продолжение следи детална анализа на најопасните вечерни намирници – и уште поважно, нивните здрави алтернативи.
1. Тврди сирења (кашкавал, чедар, гауда): Безобазно уживање што може да го вознемири срцето
Сирењето е омилено за многумина – но навечер, особено кај лица над 60 години, може да биде вистински ризик. Причината е комбинацијата од:
• висока содржина на сол,
• заситени масти,
• биогени амини (особено тирамин) – супстанции што можат да го покачат крвниот притисок.
Истражувањата покажуваат дека токму тираминот може да предизвика:
• ноќно покачување на притисок,
• вртоглавица,
• главоболки,
• нарушен сон,
• забрзана работа на срцето.
Интересен факт: тирамин е иста супстанција што природно предизвикува чувство на напнатост и пулсирање во слепоочниците кај чувствителни луѓе.
Што да јадете наместо тоа?
Меко сирење со ниска масленост, урда или јогурт се многу побезбедни вечерни избори.
2. Преработени месни производи: Скриената „ноќна бомба“ во секој фрижидер
Колбаси, салами, шунка, сланина – омилена брза вечера кај многумина.
Но навечер тие претставуваат тројна опасност:
• огромна количина натриум,
• нитрати и адитиви,
• заситени масти.
Ова го поттикнува задржувањето течности, го зголемува ноќниот крвен притисок и може да предизвика ноќни аритмии.
Интересен факт: според Европската агенција за безбедност на храна, преработеното месо е толку солено што една порција салама може да содржи натриум колку 2–3 парчиња пица.
Подобра алтернатива: варено пилешко, мисиркино филе, туна или растителни протеини.
3. Брза храна и пржени јадења: Кога желудникот работи до „три часот по полноќ“
Пржената храна е „тешко гориво“ за организмот, особено ако се консумира навечер. Таа:
• бара многу време за варење,
• го стимулира симпатичкиот нервен систем (стресниот систем),
• го зголемува пулсот,
• го оптоварува црниот дроб.
И додека телото се труди да ја свари масната храна, мозокот добива помалку кислород и циркулацијата станува понестабилна.
Интересен факт: потребни се до 8 часа за телото целосно да свари пржен оброк – што значи дека вечерната порција може да нè „следи“ до утрото.
Подобра алтернатива: печена риба, варен зеленчук или лесни протеини.
4. Слатки и десерти со висок гликемиски индекс: Слатка навика што предизвикува хаос во мозокот
Навечер, слатките предизвикуваат брз скок на шеќерот во крвта, а потоа нагло паѓање.
Ова предизвикува:
• ослободување на адреналин и кортизол,
• забрзан пулс,
• чувство на анксиозност,
• ноќни будења.
Најчести слатки со висок гликемиски индекс:
• бел леб со џем,
• колачи и ролати,
• слатки житарици,
• чоколадни плочки,
• сладолед,
• палачинки и вафли со преливи,
• банани многу зрели,
• газирани сокови и овошни сирупи.
Интересен факт: мозокот реагира на наглото паѓање на шеќерот како да е во опасност – ги активира истите хормони што се лачат при напад на паника.
Подобра алтернатива: јаткасти плодови, јаболко, бобесто овошје или мало парче темно чоколадо.
5. Тешки јаглехидрати навечер: „Тивок непријател“ на циркулацијата
Пици, тестенини, бурек, бел леб – пријатни, но навечер можат сериозно да го нарушат:
• нивото на шеќер во крвта,
• инсулинската чувствителност,
• ноќната циркулација.
Овие намирници предизвикуваат инсулински „бранови“ кои го оптоваруваат срцето во период кога треба да работи најсмирено.
Примери за високогликемиски јаглехидрати:
• бели тестенини,
• бели тост лебови,
• печива и кифлички,
• пица со дебело тесто,
• пире од компири.
Интересен факт: белите јаглехидрати го забрзуваат срцевиот ритам повеќе од една шолја силно кафе — особено навечер.
Подобра алтернатива: интегрални тестенини, киноа, малку ориз басмати, салата со протеини.
Заклучок: Навечер храната или ве штити — или ве оштетува
Вечерните избори можат да бидат вашиот најсилен сојузник или најтивкиот непријател.
Токму затоа, нутриционистите препорачуваат:
• лесна, балансирана вечера,
• минимум сол и заситени масти,
• без шеќери и пржена храна пред спиење,
• повеќе протеини, зеленчук и лесни јаглехидрати.
Иако никој не може да го контролира секој фактор за здравје, она што го јадеме навечер е фактор што е целосно во наши раце.
Малата промена на навиките може значително да го намали ризикот од ноќни кардиоваскуларни проблеми — и да донесе подобар сон, подобра циркулација и појасна умствена енергија следниот ден.
