За Зимската (Месопусна) Задушница, која во 2025 година паѓа утре, на 22 февруари, во Македонија традиционално се подготвува храна што има симболично значење и се дели „за душа“ на починатите.
Оваа Задушница е пред Великиот пост, но бидејќи постот сè уште не е започнат, храната може да биде и мрсна и посна, во зависност од семејните обичаи.
Најчесто се приготвуваат пченица, лепче и други слатки или солени јадења што се носат на гробишта или се делат во црква, пишува НМД.
Подолу можете да прочитате детални рецепти за две клучни традиционални јадења: пченица и лепче.
1. Пченица за Задушница
Пченицата е задолжителна за Задушница, симболизирајќи го животот, воскресението и вечноста. Се подготвува благо за да го претстави благословот за душите на покојните.
Потребни состојки (за 6-8 порции):
– 500 г пченица
– 200 г шеќер (или по вкус)
– 100 г мелени ореви
– 1 лажичка цимет (по желба)
– 50 г суво грозје (по желба)
– вода за варење
Постапка:
Добро исчистете ја пченицата од нечистотии и камчиња. Потопете ја во вода и оставете ја да отстои преку ноќ (или барем 4-6 часа) за да омекне.
Следниот ден, исцедете ја водата, ставете ја пченицата во тенџере и прелијте ја со свежа вода (околу 1,5 литри). Варете на среден оган околу 1-2 часа додека зрната не омекнат, но не се распаднат. Додавајте вода по потреба.
Откако ќе се свари, исцедете ја вишокот вода и оставете ја пченицата малку да се излади.
Во голем сад помешајте ја сварената пченица со шеќерот, мелените ореви, циметот и сувото грозје. Мешајте додека состојките не се соединат рамномерно. Пробајте и прилагодете ја сладоста по вкус.
Ставете ја пченицата во чинии или садови за носење на гробишта. По традиција, се украсува со малку мелени ореви или шеќер во прав одозгора.
Пченицата се дели на гробиштата или во црква со зборовите „За душа“ или „Бог да прости“, пишува НМД.
2. Лепче за Задушница
Лепчето е едноставен домашен леб што се подготвува за Задушница и често се украсува со крст или други симболи. Се крши на гробот или се дели меѓу присутните.
Потребни состојки (за 1 лепче):
– 500 г брашно (тип 400 или 500)
– 1 кесичка сув квасец (7 г) или 20 г свеж квасец
– 1 лажичка сол
– 1 лажичка шеќер
– 250-300 мл млака вода
– 2 лажици масло
Постапка:
Ако користите сув квасец, измешајте го со брашното. Ако е свеж, растворете го во 100 мл млака вода со шеќерот и оставете го 10 минути да се активира и запени.
Во сад ставете го брашното, солта, шеќерот (ако не сте го користеле за квасецот), маслото и квасецот.
Постепено додавајте млака вода и месете додека не добиете меко, еластично тесто (околу 10 минути). Тестото не треба да се лепи за рацете, но не смее да биде ниту тврдо.
Покријте го тестото со крпа и оставете го на топло место да нарасне (околу 1 час) додека да го удвои волуменот.
Откако ќе нарасне, кратко премесете го и обликувајте го во тркалезна форма. Со парче тесто направете крст или друг симбол на површината за украс.
Ставете го лепчето во тава обложена со хартија за печење. Оставете го да отстои уште 20-30 минути, па премачкајте го со малку вода или масло.
Печете во загреана рерна на 180°C околу 30-40 минути, додека не добие златнокафеава кора. Извадете го лепчето и оставете го да се излади пред да го завиткате за носење.
Лепчето често се носи со шише вино, од кое се прелева малку врз гробот како дел од обичајот, пишува НМД.
БАДНИКОВОТО ЛЕПЧЕ: Се прави посно со крстена вода и сув босилек
Дополнителна храна
Покрај пченицата и лепчето, вообичаено се носат и други јадења за делење, како:
– Суви колачи (на пример, кифлички или ванилици) – лесни за носење и делење.
– Овошје (јаболка, портокали) – симбол на изобилство.
– Вино – се користи за прелевање и делење.
Овие јадења се едноставни, но носат длабока традиција и почит. Утре, додека ги подготвувате, сетете се дека секој залак е направен со љубов и спомен за оние што ги нема. Бог да ги прости!
