Црвена мртва коприва: Тајната на „Попово винце“ и нејзините лековити моќи
Билка со многу имиња и богата традиција
Под имињата „Црвена мртва коприва“, „Попово винце“, па дури и „Велигденче“, оваа скромна билка со виолетови цветови ги плени срцата на билкарите и љубителите на природата.
Lamium purpureum, како што е нејзиното научно име, е вистински дар од природата, распространета покрај патишта, во паркови, влажни ливади и градини.
Нејзиниот непријатен мирис може да ве изненади, но нејзините лековити својства се причината зошто векови наназад е дел од народната медицина и фолклорот, пишува НМД.
Во македонската традиција, младите девојки плетеле венчиња од нејзините цветови за празници, верувајќи дека билката носи здравје и заштита.
Во некои краишта, таа била симбол на пролетта и обновата, па затоа често се поврзувала со Велигден, што го објаснува прекарот „Велигденче“.
Но, зошто ова име се меша со други билки, и што ја прави црвената мртва коприва толку посебна? Ајде да ја откриеме нејзината магија!
Фолклор и традиција: Зошто „Велигденче“ и венчиња од црвена мртва коприва?
Црвената мртва коприва често се нарекува „Велигденче“ поради нејзиното рано цветање, кое започнува уште во февруари, во периодот кога природата се буди, а Велигденските празници се наближуваат.
Ова име, сепак, предизвикува забуна, бидејќи во некои региони „Велигденче“ е сосема друга билка – Pulmonaria officinalis, позната по своите лековити својства за белите дробови.
Во македонскиот фолклор, црвената мртва коприва била ценета не само поради нејзините лековити моќи, туку и поради нејзината симболика, пишува НМД.
Девојките плетеле венчиња од нејзините цветови за празници како Лазарева Сабота или Цветници, верувајќи дека билката ги штити од болести и носи среќа.
Во некои села, венчињата се ставале на праговите од домовите за да ги оддалечат злите сили. Оваа традиција, иако денес позабравена, сведочи за длабоката поврзаност меѓу луѓето и природата.
Лековитите моќи на црвената мртва коприва
Црвената мртва коприва е вистинска ризница на корисни материи: танини, антиоксиданси, сапонини, кверцетин, витамин Ц и билни влакна.
Нејзините лековити својства се разновидни – делува антимикробно, антибактериски, против воспаленија, а има и седативни ефекти.
Како што вели билкарот од Велес, Мартин Најдовски: „Оваа билка е доста заборавена, но неверојатно корисна во народната медицина. Таа чисти крв, го подобрува имунитетот, помага при алергии и делува како природен антихистамин.“
Билката е позната по своето дејство против уринарни проблеми, вклучувајќи цистит, ешерихија, воспаленија и камења во бубрезите.
Поради високото ниво на танини, таа е ефикасна против внатрешни и надворешни крвавења, хемороиди, обилни менструации, па дури и туберкулоза.
Нејзините диуретични својства помагаат за намалување на крвниот притисок, додека седативните ефекти го подобруваат сонот и смируваат нервите.
Одлична е и за анемија, болни менструации, недостаток на апетит, како и за респираторни проблеми како кашлица, бронхитис и алергиска астма.
Надворешно, може да се користи за лекување на рани, посекотини и хемороиди.
Рецепти од Мартин Најдовски
Мартин Најдовски споделува три едноставни, но моќни рецепти за подготовка на црвена мртва коприва:
1. Чај од црвена мртва коприва
„Една супена лажица сува или свежа билка, ситно исечкана, се попарува со 250 мл зовриена вода. Се остава поклопено 20 минути, се цеди и се пие по 2 до 3 шолји дневно“, вели Мартин.
Овој чај е одличен за зајакнување на имунитетот, чистење на уринарните патишта и смирување на воспаленија.
2. Тинктура од црвена мртва коприва
„100 грама сува билка или 200 грама свежа билка се ставаат во 1 литар домашна ракија од 40-50%. Се остава 21 ден на ладно место, со секојдневно протресување.
Потоа се цеди и се пие по 20 капки, 3 пати дневно, 30 минути пред јадење, разматени во вода“, советува Мартин.
Тинктурата е ефикасна за внатрешни крвавења, хемороиди и проблеми со уринарниот тракт.
3. Масло за надворешна употреба
„50 грама полусвежа билка се става во 500 мл ладно цедено маслиново или сончогледово масло. Се остава 21 ден, се цеди и се користи за мачкање на хемороиди, рани или посекотини, 2 до 3 пати дневно“, објаснува Мартин.
Ова масло е идеално за надворешни воспаленија и крварења.
Дополнителни рецепти
1. Сируп од црвена мртва коприва за кашлица и бронхитис
„Земете 200 грама свежи цветови и листови од црвена мртва коприва, исечкајте ги ситно и ставете ги во 1 литар вода. Варете на тивок оган 15 минути, па оставете да се излади.
Процедете и додајте 500 грама мед. Добро измешајте и чувајте во стаклено шише во фрижидер.
Земајте по 1 супена лажица, 3 пати дневно“. Овој сируп е одличен за смирување на кашлица и зајакнување на респираторниот систем.
2. Бања за смирување и кожни проблеми
„Во 2 литри вода ставете 100 грама сува билка и варете 10 минути. Процедете и додајте ја течноста во када со топла вода.
Потопете се 20-30 минути“. Оваа бања е идеална за смирување на нервите, ублажување на кожни иритации и лекување на хемороиди.
3. Салата со свежа црвена мртва коприва
„Младите листови и цветови од црвена мртва коприва се мијат и се мешаат со свежа зелена салата, краставица и маслиново масло.
Додајте малку лимонов сок и прстофат сол“, предлага НМД. Оваа салата е освежувачка и богата со витамин Ц, идеална за пролетна детоксикација.
Контраиндикации и совети за употреба
Како што предупредува Мартин Најдовски, црвената мртва коприва не е за секого: „Луѓето со проблеми со згрутчување на крвта треба да бидат внимателни, бидејќи билката може да ја згусне крвта.
Пијте до 2 литри вода дневно за да го избегнете овој ефект. Лицата со низок притисок треба да ја користат умерено поради можен пад на притисокот.
Трудници и доилки не смеат да ја користат.“ Во поголеми дози, билката може да делува лаксативно и да предизвика пролив.
Билка за сите времиња
Црвената мртва коприва, или „Попово винце“, е многу повеќе од обична билка покрај патот.
Таа е симбол на пролетта, здравјето и традицијата, а нејзините лековити моќи ја прават незаменлива во народната медицина, пишува НМД.
Без разлика дали ја користите како чај, тинктура, масло или во свежа салата, оваа билка ќе ве воодушеви со својата разновидност.
Следете ги советите на Мартин Најдовски и тимот на НМД, и откријте ја магијата на оваа скромна, но моќна билка!
