Најопасната состојка во светот: Акриламид и како да се заштитиме
Дали некогаш сте се запрашале што се крие во вашата омилена храна, а не е наведено на етикетата?
Д-р Ерик Берг, реномиран стручњак за здрава исхрана и кетогена диета, предупредува за една од најопасните супстанции во преработената храна – акриламид, пишува НМД.
Оваа хемикалија, која не е состојка, туку нуспроизвод создаден при обработка на храната, е поврзана со сериозни здравствени ризици, вклучувајќи канцер, оштетување на нервниот систем и репродуктивните органи.
Во овој текст, ќе разгледаме што е акриламид, како се создава, кои намирници го содржат и како можеме да се заштитиме од неговите штетни ефекти, следејќи ги советите на д-р Берг и научните истражувања.
Што е акриламид и зошто е опасен?
Акриламид е хемиска супстанција што се формира кога одреден аминокиселински протеин, наречен аспарагин, реагира со рафинирани шеќери (како глукоза, декстроза или малтодекстрин) под висока температура, обично над 120°C (285°F).
Овој процес, познат како Мајарова реакција (хемиска реакција што дава кафеава боја и вкус на храната при печење или пржење), создава акриламид како нуспроизвод, пишува НМД.
Според д-р Берг, „акриламид е моќен невротоксин (супстанција што ги оштетува нервите и мозокот) и е класифициран како класа А канцероген од страна на Агенцијата за заштита на животната средина (EPA)“.
Ова значи дека е веројатен предизвикувач на рак кај луѓето.
Научните студии ја потврдуваат оваа загриженост. Според Cancer Research UK, акриламид е поврзан со зголемен ризик од рак, особено поради неговата способност да создава уште поопасен нуспроизвод – глицинамид, кој, според Берг, „е дури посмртоносен од акриламид“.
Истражувањата покажуваат дека околу 40% од преработената храна содржи акриламид, што ја прави оваа супстанција широко распространета во модерната исхрана, пишува НМД.
Кои намирници содржат акриламид?
Акриламид не е состојка што производителите ја додаваат во храната, туку се создава при термичка обработка на одредени намирници.
Д-р Берг наведува дека акриламид најчесто се наоѓа во следниве производи:
– Пченкарни и компирови чипсови: Пржени на високи температури во растителни масла.
– Помфрит: Често пржен во нездрави масла, како што се сончогледово или соино масло.
– Печива и колачи: Особено оние со рафинирани шеќери и брашно.
– Крекери и инстант-житарици за појадок: Преработени производи со висока содржина на скроб.
– Кора од леб: Поради високата температура при печењето.
– Пржено кафе: Особено светло прженото кафе, кое содржи десет пати повеќе акриламид од темно прженото.
Интересно, д-р Берг истакнува дека акриламид не се создава кога се користат природни шеќери, како мед или шеќерна трска, ниту кога храната се готви со заситени масти, како говедска маст (сало/маст, лој) или кокосово масло.
„Доколку брзата храна се пржи во сало наместо во растителни масла, ризикот од рак би се намалил значително“, вели тој.
Како да го избегнеме акриламидот?
За да се заштитиме од акриламид, д-р Берг нуди неколку практични совети кои можат лесно да се применат во секојдневието:
1. Гответе со заситени масти: Користете домашна маст, кокосово масло или путер наместо растителни масла. Овие масти се постабилни на високи температури и спречуваат формирање на акриламид.
2. Користете природни шеќери: Избегнувајте рафинирани шеќери (високо фруктозен сируп, декстроза) и користете мед или шеќерна трска.
3. Гответе на ниски температури: Бавното готвење под 120°C го намалува ризикот од создавање акриламид. На пример, д-р Берг препорачува бавно готвење на месо на температура под 140°C (285°F).
4. Фокусирајте се на интегрални намирници: Избегнувајте преработена храна и консумирајте свежи, непреработени производи, како зеленчук, овошје и месо.
5. Комбинирајте со заштитни намирници: Ако консумирате храна што може да содржи акриламид, комбинирајте ја со намирници богати со заштитни соединенија. Д-р Берг препорачува:
– Зеленчук од фамилијата зелка (како брокула, кељ, прокељ): Содржи соединенија што го неутрализираат акриламидот.
– Лук, кромид и млад лук: Имаат антиоксидантни својства.
– Храна богата со витамин Ц (цитруси, пиперки, кисела зелка).
– Зелен чај и спирулина: Имаат заштитни ефекти против канцерогените супстанции.
Акриламид во кафето: Што треба да знаете?
Кафето, омилениот пијалак на многумина, исто така може да содржи акриламид поради процесот на пржење, пишува НМД.
Сепак, д-р Берг нуди решение: „Консумирајте органско темно пржено кафе или еспресо.
На температури над 200°C (400°F), акриламидот станува нестабилен и се распаѓа“.
Според него, светло прженото кафе содржи десет пати повеќе акриламид од темно прженото, па изборот на вистинскиот тип кафе може значително да го намали ризикот.
Зошто е ова важно?
Ракот е втората најчеста причина за смртност во светот, а акриламидот е еден од факторите што можат да го зголемат овој ризик.
Д-р Берг нагласува: „Кога ќе погледнете колку ултра-преработена храна консумираме – 67% од калориите кај тинејџерите, над 50% кај возрасните и речиси 47% кај малите деца – станува јасно зошто ова е сериозен проблем“.
Со избегнување на преработената храна и примена на неговите совети, можеме значително да го намалиме ризикот од изложеност на акриламид.
Акриламидот е тивок, но опасен непријател во нашата исхрана, присутен во многу популарни намирници, а не е наведен на етикетите, пишува НМД.
Следејќи ги советите на д-р Ерик Берг, можеме да преземеме чекори за да се заштитиме: од избор на вистинските масти и шеќери, преку бавно готвење, до консумирање заштитни намирници.
Со малку внимание и свесност, можеме да ја намалиме изложеноста на оваа канцерогена супстанција и да го заштитиме нашето здравје.
Како што вели д-р Берг: „Сега знаете за акриламидот и имате алатки да го избегнете. Изборот е ваш!“
Извори:
– Cancer Research UK: https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/causes-of-cancer/chemicals-and-cancer/acrylamide
– Д-р Ерик Берг, „The #1 Most Dangerous Ingredient in the World“, видео транскрипт.
